Sözcükte Anlam Konu Anlatımı ve Örnekleri – 2021
Sözcükte Anlam Konu Anlatımı ve Örnekleri – 2021
Bu yazımız Sözcükte Anlam Konu Anlatımını sizler için sunmaktayız. Ayrıca, Sözcükte Anlam Örneklerini dikkatlice incelemenizi tavsiye ederiz. TYT sınavlarında sık sık karşınıza çıkan konulardan biri de Sözcükte Anlam konusu. Sözcük, çeşitli harflerin bir araya gelerek anlamlı bir birim oluşturmasına denilmektedir. Her sözcük kullanıldığı cümleye göre farklılık gösterebilir. Sözcükler yani kelimelerin oluşması ve günümüzdeki haline ulaşması, uzun yıllar süren bir süreçtir. Bu yazıda detaylı bir şekilde sözcükte anlam konu anlatımı ve sözcükte anlam nedir? sorusu üzerinde duracağız.
Sözcükte anlam TYT konusu;
- Sözcükte Anlam Özellikleri
- Sözcükler Arası Anlam İlişkileri
Sözcükte Anlam Özellikleri Konu Anlatımı
Sözcükler bir araya geldiğinde cümleler, cümleler bir araya geldiğinde paragraflar ve paragrafların da bir araya gelmesi ile metinler oluşmaktadır. Metinlerin temel unsuru sözcüklerdir. Bu nedenle de sözcükte anlam konusu detaylı bir şekilde öğrenilmesi gereken bir konudur. Sözcükler bağlama göre yani kullanıldıkları cümleye kattıkları anlama göre sınıflandırılırlar.
Gerçek Anlam
Gerçek anlam en genel tanımıyla sözcüğün ilk akla gelen anlamıdır. Sözcük; tek başına kullanıldığında akla getirdiği ilk anlam, gerçek ya da temel anlam olarak isimlendirilmektedir.
- Sesi duyar duymaz perdeyi açarak dışarı baktım.
Burada perde kelimesini okuduğumuzda ilk akla gelen pencerelerin önüne takılan ve ışığın girmesini engellemeye yarayan örtüdür. Bu nedenle bu sözcük gerçek anlamda kullanılmıştır.
- Sağır adam arabanın sesini duymadı. (İşitme engelli)
- Boş kalan kutuya gereksiz eşyaları doldurdu. (İçinde bir şey bulunmayan)
Yan Anlam
Yan anlam, sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşmasıyla oluşan anlamıdır. Fakat yine de gerçek anlamıyla ilintili bir yeni anlam kazanmıştır. Yan anlam konusunu örneklerle açıkladığımızda çok daha iyi bir şekilde anlayabilirsiniz.
Bacağını masanın ayağına çarptı.
Telefonu çantasının küçük gözündeymiş.
Mecaz Anlam
Mecaz anlam konusunda artık kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaştığını görebilirsiniz.
Artık ona bambaşka bir gözle bakıyordu. (Burada görme organı olan gözden değil tamamen bakış açısından bahsediliyor.)
Terim Anlam
Bir kelime eğer bilim, siyaset ya da sanat gibi alanlarda kullanılan bir anlama sahipse buna terim anlam denmektedir. Örneğin “perde” kelimesini tiyatroda bir oyunun bölümlerini anlatmak için kullanıyorsak bu artık terim anlamıyla kullanılmıştır diyoruz.
Somut ve Soyut Anlam
Somut ve soyut kelimelere dayanan bu anlam türünde beş duyu organımızla algılayamadığımız kelimelere soyut deriz, algıladığımız kelimeler ise somut varlıklardır.
Rüyamda çok korktum.
Evde eksikler var.
Nitel ve Nicel Anlam
Ölçülebilir varlıklarla ilgili kurulan cümlelerde nicel anlam denmektedir.
Bir varlığın ölçülemeyen özelliklerini anlatan cümlelerden çıkan anlam ise nitel anlamdır.
Hafif bir kutu taşıyordu. (Kutunun nicel anlamından bahsedilmiş.)
Giydiği elbise çok güzeldi. (Elbisenin nitel özelliklerinden bahsedilmiş.)
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Konu Anlatımı
Eş Anlamlı Sözcükler
Eş anlamlı kelimeler yazılışları aynı olsa da farklı anlamları karşılayan kelimelerdir. Örnek olarak;
Cahil – Bilgisiz
Ek – İlave
Cesur – Yürekli
Eser – Yapıt
Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler
Eş sesli kelimeler ise anlamları farklı olsa da yazılışları aynı olan kelimelerdir. Türkçede iki yüzden fazla sesteş sözcük bulunmaktadır.
Yüz: Sayı ve İnsan suratı
Yaş: Islak ve İnsanın yaşadığı her yıl
Çok yoğunum, bezdim artık. (Bıkmak)
Tüm bezler ıslak. (Kumaş)
Zıt Anlamlı Sözcükler
Zıt anlamlı kelimeler anlam bakımından birbirlerinin tam tersi sözcüklerdir. Karşıt anlamlı sözcükler olarak da bilinmektedirler. Burada önemli olan nokta kelimelere “-me, -ma” gibi olumsuzluk yapan ekler getirilerek birbirinin zıttı yapılamaz. (Yapmak – Yapmamak)
Acı – tatlı
Zengin – Fakir
Siyah – Beyaz
Yakın Anlamlı Sözcükler
Bu kelimeler anlamları hemen hemen aynı olsa da birbirlerinin tamamen eş anlamlısı değildir.
İstemek – Dilemek
Usanmak – Sıkılmak
Uğraşmak – Didinmek
Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel)
Bir varlık anlatılmak istendiğinde onun direkt olarak ismini vermek yerine başka bir özelliğine atıfta bulunarak anlatılmasına ad aktarması denmektedir. Örnekle açıklamak gerekirse;
Gülten Dayıoğlu’nu severek okurum.
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi aslında bahsedilen yazarın kitabıdır. Fakat kitabın ismini vermek yerine genel olarak Gülten Dayıoğlu’nun kitaplarını sevdiğini belirtmiştir.
Dolaylama
Tek sözcükle anlatılabilecek bir kavramı farklı şekilde anlatmaktır.
Kara elmas denilince akla gelen şehrimiz. (Kara elmas – Kömür)
Sözcükte Anlam Çıkmış Sorular
1. Soru
Muhsin Mete, her hafta gazetede kendine ayrılan yerde, tespit ettiği (belirlediği) dil yanlışlarına değiniyor. Gazete, dergi, kitap, yazar ayrımı yapmaksızın gözüne batan (dikkatini çeken) hataları nazik bir üslupla irdeliyor (inceliyor). Kimseyi incitmek gibi bir derdi de yok. İstiyor ki dilimize hak ettiği (doğru bildiği) değer verilsin, dilimiz mümkün olduğunca doğru yazılıp doğru konuşulsun. Şikâyet değil yapıcı (yararlı) eleştiri onun yazdıkları.
Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? (2019 TYT)
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Cevap: D
2. Soru
Ömer Seyfettin’in hikâyelerindeki kahramanlara hiç kimse yabancı değildir çünkü onlar “hepimiz” değilse bile “hepimizden bir parça”dır. Eserleriyle Ömer Seyfettin çocukluğumuza, ailemize, yakın uzak hepimize bir bakıma boy aynası tuttu.
Bu parçada altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (2019 TYT)
A) Herkesin değer verdiği ve sevdiği kişileri aynı hikâyede kahramanlaştırmak
B) Sosyal dokumuza zarar verebilecek kişilerin olumsuzluklarını dile getirmek
C) Toplumsal çöküşlerin önüne geçebilmek için aile bağlarının önemine değinmek
D) Hikâyelerindeki kişilerde kendimize ait bazı özellikleri görmemizi sağlamak
E) Herkesin yaşadığı birtakım olayları hikâye dilinin imkânlarını kullanarak efsaneleştirmek
Cevap: D
Soru: 3
Markalaşmanın önemini —- ögeler, sadece bir firmanın kendi ürününü —- çabalarının bir sonucu olarak görülmemelidir. Firmanın ya da sektörün dışında oluşan kimi —- de markalaşmaya yaşamsal bir önem kazandırmaktadır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? (2018 TYT)
A) duyuran – sevdirme – etkinlikler
B) artıran – tutundurma – gelişmeler
C) anlatan – aldırma – güzellikler
D) ortaya çıkaran – yazdırma – nedenler
E) veren – sattırma – engeller
Cevap: B
Diğer TYT Türkçe Konu Anlatımlarına aşağıdaki listeden hemen ulaşabilirsin...
- Sözcükte Anlam
- Söz Yorumu
- Deyim ve Atasözü
- Cümlede Anlam
- Paragrafta Anlam
- Paragrafta Anlatım Teknikleri
- Paragrafta Konu-Ana Düşünce
- Paragrafta Yapı
- Paragrafta Yardımcı Düşünce - Ses Bilgisi
- Yazım Kuralları
- Noktalama İşaretleri
- Sözcükte Yapı
- Sözcük Türleri
- İsimler
- Zamirler
- Sıfatlar
- Zarflar
- Edat – Bağlaç – Ünlem - Fiil, Ek Fiil, Fiilimsi
- Sözcük Grupları
- Cümlenin Ögeleri
- Cümle Türleri
- Anlatım Bozukluğu
*****
EserOzetleri.Com adresini daha hızlı ziyaret edebilmek için Sık Kullanılanlara eklebilirsiniz.
Bunun için Ctrl + D yapmanız yeterlidir.
Ayrıca yorum yaparak düşüncelerinizi kolayca paylaşabilirsiniz.
Yorumlarınız Editörlerimiz tarafından en kısa sürede onaylanacaktır.
Önerileriniz, katkılarınız ve destekleriniz için teşekkür ederiz.
EserOzetleri.Com
*****