Edat-Bağlaç-Ünlem Konu Anlatımı ve Örnekler – 2021

Edat, Bağlaç ve Ünlem Konu Anlatımı bu yazımızda ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Edat, Bağlaç ve Ünlem Örnekler ile konuyu daha net anlayabilirsiniz. TYT Türkçe Konu Anlatımı tüm dil bilgisi kuralları için örneklendirilip sunulmuştur. Edat, bağlaç ve ünlem konusunda genellikle edat ve bağlaç kısmından soru sorulmaktadır. Bu bağlamda özellikle edat ve bağlacın detaylı bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir.

Edat Konu Anlatımı

Kendi başına anlamı olmayan, kullanıldığı cümlede anlam kazanan kelimeler edat olarak nitelendirilmektedir. Bazı kelimeler sadece edat olarak kullanılmaktadır, bazıları ise farklı sözcük türlerine dönüşebilmektedir. Sıkça kullanılan edatları aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:

İle (la-le Edatı)

Cümleye birliktelik, araç, neden ya da durum gibi anlamlar katmaktadır. Hem edat hem de bağlaç olarak kullanılabilen bu kelime yerine “ve” konulamıyorsa eğer kelime edattır. Fakat yerine “ve” konulabiliyorsa edat değil de bağlaçtır.

• Anlatılanları ilgi ile
• Derenin taşmasıyla köyde bulunan evler sular altında kaldı.
• Adam, arkadaşlarıyla sinemaya gitmeyi çok istiyordu.

“İçin” Edatı

Cümleye neden ya da amaç anlamı katmaktadır:

• Kitapları okumak için aldım. (Amaç)
• Hasta olduğu için okula bugün de gelemedi. (Neden)
• Annemler, benim için bir oda ayırmışlar. (Aitlik)

“Gibi” Edatı

Olasılık, benzetme, tahmin, hemen yapılma gibi anlamlar katmaktadır:

• Melek gibi bir kadındı. (Benzerlik)
• Bugün okula gelebilir (Olasılık)

Bunların dışında karşımıza çıkan edatlar ise genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

• Üzere: Okula gitmek üzere ayağa kalktı.
• Diye: Kilo vereyim diye aylardır diyet yapıyor.
• Yalnız, Bir Tek, Sadece:Yalnız ailesi için yaşadı bu hayatta.
• Ancak: Kıyafetindeki leke ancak şu deterjanla çıkar.

Bunların yanı sıra karşı (e-karşı), doğru (e-doğru), dolayı / ötürü, beri (-den beri) vb. edatlar bulunmaktadır.

Bağlaç Konu Anlatımı

İki kelime, sözcük öbeği ya da cümleyi bağlayan kelimeler “bağlaç” olarak adlandırılmaktadır. ÖSYM özellikle “da, de” bağlacı ile ilgili hemen her yıl soru sormaktadır. Ön plana çıkan bağlaçlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

“Ve” Bağlacı

Anlam ve görev olarak benzer olan kelimeleri birbirine bağlar:

• Kitabı aldıve eve gitti.
• İngilizce ve Almanca biliyordu.

“Veya Yahut Ya da” Bağlaçları

• Sen olmasan yahutseni görmesem bir daha dayanamam!
• Kitabını ya da kalemini masadan alır mısın?
• Marketten elma veya armut al!

“Fakat, Lakin, Ama, Ancak, Oysa, Oysaki, Ne Var ki” Bağlaçları

• Ben seni dinliyorum fakat sen beni dinlemiyorsun.
• Okula giderim ancak sen de geleceksin.
• Kitap okumayı istiyorum ne var ki vakit bulamıyorum.

Bunların dışında çünkü, zira, de da, ki olmak üzere pek çok bağlaç bulunmaktadır.

Ünlem Konu Anlatımı

Şaşırma, korku, sevinç, üzüntü vb. duyguları bildiren kelimeler “ünlem” olarak adlandırılmaktadır. Bazı kelimeler doğuştan ünlemdir, bazıları ise sonradan ünlem olmuştur. Doğuştan ünlem olan kelimelere birkaç örnek verelim:

• Eyvah! Nasıl da acıdı canım. (Eyvah kelimesi her zaman ünlem olarak kullanılır.)
• Ey Türk gençliği!
• Bre beyefendi!

Bunun dışında farklı sözcük türleri de yeri geldiğinde ünlem olarak kullanılabilmektedir:

• Arkadaş, ne yaptığını sanıyorsun! (Ünlem olarak kullanılan kelimeden sonra cümle devam ediyorsa eğer ünlem işareti cümle sonuna kayar. Ünlem bildiren kelimeden sonra da virgül konur.)
• Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. (Seslenme amacıyla ünlem kullanılmıştır.)
• Çok çalışmış (!) o yüzden düşük not almış. (Alay etmek amacıyla kullanılmıştır.)

ÖSYM, çoğunlukla ünlemden soru sormaz. Bu nedenle edat ve bağlaç konularının çok daha detaylı bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir. Fakat ÖSYM’nin ünlem konusunda az soru sorması, bu konudan soru çıkmayacağı anlamına gelmemektedir. Bütün konuların öğrenilmesi ama bazı konulara çok daha fazla zaman ayrılması gerekmektedir. Bu sayede TYT ve AYT’e istenildiği gibi hazırlanmış olursunuz. Öte yandan her bir konu ile ilgili bolca soru çözmek, konunun oturmasını sağlayacaktır.