Anlatım Bozukluğu Konu Anlatımı ve Özellikleri -2021

LGS Türkçe Konu Anlatımı için detaylı bilgileri görebilirsiniz. Böylelikle, Anlatım Bozukluğu Konu Anlatımına ve Örneklerine de yazımızda bakabilirsiniz. Anlatım bozukluğunu duygu ve düşüncelerimizi dile getirirken açık, anlaşılır cümleler kurmayışımız olarak tanımlayabiliriz. Gereksiz sözcük kullanmak, çelişkili iadelere yer vermek, dil bilgisi kurallarına uymamak anlatım bozukluğuna yol açabilir. Anlatım Bozukluğu Konu Anlatımı ve Özellikleri LGS konularının en çok soru çıkanlarındandır.

 

Anlatım bozukluklarını öncelikle iki ana balık altında inceleyeceğiz.

1. Anlama Dayalı Anlatım Bozuklukları
2. Yapısal Anlatım Bozuklukları

 

Anlama Dayalı Anlatım Bozuklukları

 

Gereksiz Sözcük Kullanımı

Eş anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. Anlatım bozukluğunu gidermek için cümledeki gereksiz sözcükleri çıkartmalıyız. Bir cümlede gereksiz sözcük kullanımının olup olmadığını anlamak için sözcüğü cümleden çıkartırız. Cümleni anlamında değişme ya da daralma olmazsa o sözcük gereksiz kullanılmıştır demektir. Bir de birbirini kapsayan sözcüklerin aynı cümlede kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

Babam daha henüz gelmedi.

Yukarıdaki cümlede daha ve henüz sözcükleri eş anlamlıdır. Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için iki sözcükten birini cümleden çıkarmalıyız.

 

Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kullanılması

Cümlelerimizden yalnızca bir anlam çıkartılmalıdır. Yani karşıt yargılar bir arada bulunmamalıdır. Cümlelerimizde çelişen yarıların bir arada bulunması açıklık ilkesine aykırıdır. Bu da anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek: Eminim bu konuda bana hak veriyor olmalı.

Bu cümlede eminim sözcüğü ile olmalı sözcükleri birbiriyle çelişen ifadelerdir.

 

Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması

Sözcükleri anlamlarına uygun olmayan yerde kullanmak anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek: Bana inanmaman sana olan güvenimi kaybetmemi sağladı.

Bu cümlede olumsuz bir durumdan bahsedilmektedir. Oysaki sağlamak sözcüğünü olumlu durumlar için kullanırız.

 

Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması

Sözcüklerin cümle içinde doğru yerde kullanılması gerekir. Aksi takdirde cümleden yanlış anlamlar çıkar.

Örnek: Her yolda kalan insana yardım edilmez.

Bu cümlede her sözcüğünü insana sözcüğünden önce kullanarak anlatım bozukluğunu giderebiliriz.

 

Anlam Belirsizliği

Cümlelerde kullanılması gereken yerlerde virgülün ve kişi zamirlerinin kullanılmaması anlam belirsizliğine yol açar.

Örnek: Burada gördüğüme sevindim.

Bu cümlede onu mu, seni mi gördüğüme sevindim belli değildir. Kişi zamirinin eksik olması anlam belirsizliğine yol açmıştır.

 

Mantık ve Sıralama Hataları

Bu anlatım bozukluğu genellikle zaman sıralaması ve derecelendirme hatalarından kaynaklanmaktadır.

ÖRNEK: Sınıf başkanlığı seçimini 40’a karşı 12 oyla ben kazandım.

 

Yapıya Dayalı Anlatım Bozuklukları

 

Özne-Yüklem Uyumsuzluğu

1. Kişi Bakımından Uyumsuzluk

Öznelerden biri birinci tekil ve ikinci tekil kişiden oluşuyorsa yüklem birinci çoğul kişi olmalıdır.

Örnek: Bulaşıkları sen ve ben toplayacağım. (Yanlış)

Bulaşıkları sen ve ben toplayacağız. (Doğru)

 

1. Tekillik ve Çoğulluk bakımından Uygunluk

Özne insan ve çoğul ise yüklem tekil ya da çoğul olabilir.

Örnek: Annemler yarın Ankara’ya gidecekler. (Doğru)

Annemler yarın Ankara’ya gidecek (Doğru)

Özne insan dışındaki bir varlık ise yüklem her zaman tekil olur.

Örnek: Köpekler yağmurun altında sessizce bekliyordu. (Doğru)

Köpekler yağmurun altında sessizce bekliyorlardı. (Yanlış)

Çokluk ifade eden belgisiz sıfatlar ya da zamirler özne olduğunda yüklem tekil olur.

Örnek: Bazıları daha hızlı koşarlar. (Yanlış)

Bazıları daha hızlı koşar. (Doğru)

1. Özne Eksikliği Bakımından Uyumsuzluk

Bağlı ya da sıralı cümlelerde bir öznenin her iki cümleye de uymaması durumudur.

Örnek: Ahmet’in olanlara tanık olması iyi olmamış, çünkü olanları görünce üzülmüş.

Bu cümlede olanları görünce üzülen kişinin kim olduğu belli değildir.

1. Ek Yanlışlıkları

Bir ekin eksik, fazla ya da yanlış kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek: Oyun oynamasını bilmediği için hep yeniliyor.

Bu cümledeki anlatım bozukluğu oynamasını sözcüğünün oynamayı şeklinde değiştirilmesi ile düzeltilecektir.

 

Öge Eksikliği

Cümlede kullanılması gereken herhangi bir ögenin bulunmaması anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek: O kazağa çok hevesliydi ancak bir kere bile giymedi.

Bu cümlede neyi giymedi sorusunun cevabı o kazağa sözcüğüne bağlanmıştır. Ancak o kazağı şeklinde bir nesnenin eklenmesi gerekmektedir.

 

Yüklem Eksikliği

Birden çok yüklemli cümlelerde ya da bağlacı olan cümlelerde iki cümlenin bir yükleme bağlanması sonucunda anlatım bozukluğu yaşanabilir.

Örnek: Kahvaltıda peynir, zeytin ve süt içtik. (Yanlış)

Kahvaltıda peynir, zeytin yedik; süt içtik. (Doğru)

 

Tamlama Yanlışları

Bir cümlede tamlananın ortak kullanılması anlatım bozukluğuna yol açabilir.

Örnek: Tüm yurtta özel ve devlet okulları tatil edilmiş. (Yanlış)

Tüm yurtta özel okullar ve devlet okulları tatil edilmiş. (Doğru)